Met "Blauwe Zorg in de wijk” zetten we in vier Maastrichtse buurten (Wittevrouwenveld/Wyckerpoort en Nazareth/Limmel) een beweging in gang vanuit positieve gezondheid met als doel dat de levenskwaliteit en gezondheid van bewoners verbetert. Burgers en professionals worden leidend, niet het behandel- en dienstenaanbod.
Dit breed gedragen project wordt met ingang van november 2016 gesubsidieerd door de gemeente Maastricht, VGZ en de Provincie Limburg.

Interventie: Blauwe Zorg in de wijk

‘Blauwe Zorg in de Wijk’ is een ambitieus project omdat dit door de schotten van financiering en beheersing heen gaat. Ambitieus omdat het weliswaar start met zorg en welzijn, maar nadrukkelijk moet doorgroeien naar het betrekken van participatie (werkgevers, uitkering, enzovoort), onderwijs, wonen en zo verder.
Met de pilot “Blauwe Zorg in de wijk” zijn we vanaf het najaar 2016 in vier Maastrichtse buurten (Wittevrouwenveld/Wyckerpoort en Nazareth/Limmel) een beweging in gang gaan zetten vanuit positieve gezondheid met als doel dat de levenskwaliteit en gezondheid van bewoners verbetert. In de aanpak worden burgers en professionals leidend, niet het behandel- en dienstenaanbod. Bij zorg- en dienstverleners komt meer ruimte voor hun professionele vrijheid. Financiële schotten tussen de gemeentelijke zorg en de zorgverzekeraar worden verkleind.
Blauwe Zorg in de wijk is inmiddels een breed gedragen initiatief dat een aanvulling zal worden op alle ontwikkelingen in de wijk wat betreft zorg, sociale wijkteams, bewonersparticipatie en eigen kracht. De bedoeling is om de sociale en zorgnetwerken in wijken met elkaar te verbinden en te versterken.
In de pilot wordt een beweging in gang gezet waarbij positieve gezondheid in de volgende vier bouwstenen tot uitwerking komt:

  • Burgers aan zet: Een verandering bewerkstelligen van houding, eigen effectiviteit en gedrag van burgers over hoe zij zo goed mogelijk betekenis kunnen geven aan hun leven;
  • Professionals aan zet: Zorg/dienstverleners de professionele vrijheid geven om los van het instellingsbelang te functioneren en bij te dragen aan de idealen van burgers en aan het organiseren van (collectieve) preventieve oplossingen;
  • Ontschotten van financiering: Uitwerking geven aan het principe ‘geld volgt zorg en ondersteuning’. Dit betekent het samenbrengen van financiële middelen voor het sociale domein van gemeente Maastricht en van preferente zorgverzekeraar VGZ op populatieniveau.
  • Verspreiden van kennis en lessons-learned in de regio en landelijk.

Achtergrond

In een reeks van interviews door ZIO in 2014 en 2015 met verschillende regionale stakeholders variërend van financiers, uitvoeringsorganisaties, zorgprofessionals tot burgers zelf, komt een aantal knelpunten duidelijk bovendrijven.
Een belangrijk knelpunt zijn de schotten in de financiering (tussen bijvoorbeeld ZVW financiering en gemeentelijke financiering) die de zorg- en diensterlening in de weg staan. Dat we een “waterbed” hebben als het gaat over bezuinigingen; bijvoorbeeld minder maatschappelijk werk leidt tot een stijging in de GGZ en vice versa. Onlosmakelijk verbonden met de financiering is (toenemende) bureaucratisering, waarbij zorgvrager en zorgverlener steeds meer de weg kwijt raken in regelgeving en belast worden met administratieve complexiteit.
In de complexe situaties (een gezin met meerdere problemen) zien we dat er laag na laag aan hulpverlening is en dat deze slecht is afgestemd. Dit leidt niet alleen tot verspilling van middelen, maar staat ook effectieve hulpverlening in de weg: met welk van de verschillende behandelplannen moet het gezin nu aan de slag? En hoe wordt afgestemd?
Kortom, er zijn voldoende knelpunten die de zorg, die velen hebben over de huidige veranderingen en bezuinigingen, rechtvaardigen
Sinds 18 mei 2016 is Zuid-Limburg aangesloten als regionetwerk bij Alles is gezondheid… De gemeente Maastricht, GGD Zuid-Limburg, de provincie, werkgevers (Mobility Talent Center), zorgvragers (Huis voor de zorg) zorgverzekeraar VGZ, Movare (De gezonde basisschool van de toekomst), Alliantie Sante en ZIO Blauwe zorg werken in dit regionetwerk samen aan het verbeteren van de kwaliteit van leven van de inwoners in Zuid-Limburg.

Stand van zaken

Het brede zorgveld heeft zich medio 2016 uitgesproken om te participeren in de wijkpilot. Dit is via een aantal overlegtafels gelopen zoals de Alliantie Santé, het partnerschap Sociaal Domein en via de bestuurstafel van DNG (de nieuwe GGZ). De gemeente Maastricht, zorgverzekeraar VGZ en de provincie Limburg hebben toegezegd middelen ter beschikking te stellen voor de investeringen in de wijkpilot. 
Deelnemende bestuurders zijn op dit moment: gemeente Maastricht, Provincie Limburg, Zorgverzekeraar VGZ, GGD Zuid Limburg, Huis voor de Zorg, Envida, Trajekt , Radar, Levanto en ZIO. 

In 2015 en 2016 is in de aanloop naar het project Blauwe Zorg in de wijk, geïnventariseerd welke knelpunten ervaren worden in de zorg- en dienstverlening rondom een cliënt of gezin in de wijken Wittevrouwenveld, Wyckerpoort, Nazareth en Limmel. Deze inventarisatie bestond uit:
• Gesprekken met professionele zorg- en dienstverleners: in deze notitie verder ‘beroepskrachten’ genoemd;
• Gesprekken met burgers;
• Casussen van inefficiënte zorg- en dienstverlening aangereikt door zorg- en dienstverleners en burgers, verzameld in een casussenboek.

Veel knelpunten die in de gesprekken met beroepskrachten naar voren kwamen, zien we ook terugkomen in de casussen die zijn aangedragen. Op dit moment is het projectteam samen met de partners concrete processtappen aan het formuleren en uitwerken, om de knelpunten in de zorg- en dienstverlening op te pakken en om de zorg slimmer te organiseren rondom de cliënten/patiënten.
Daarnaast zal een brede beweging in gang worden gezet ingegeven vanuit Positieve Gezondheid door een aantal activiteiten gericht op visie, innovatie, leerproces, en cultuurverandering bij álle betrokkenen (dwz wijkbewoners, professionals, én bestuurders).

Wetenschappelijk Onderzoek

Het project 'Blauwe Zorg in de wijk' wordt gefinancierd door Gemeente Maastricht, zorgverzekeraar VGZ en Provincie Limburg. Daarnaast vindt er in de periode 2016-2020 een door ZonMw gefinancierd wetenschappelijk onderzoek plaats. Een promovendus van de Universiteit Maastricht/Academische Werkplaatsen Publieke Gezondheid en Duurzame Zorg onderzoekt in hoeverre de beweging vanuit positieve gezondheid in de 4 wijken bijdraagt aan het verbeteren van de levenskwaliteit van bewoners en gezondheidsverschillen doet afnemen. Het onderzoek bestaat uit een effectstudie en procesevaluatie. Voor het bepalen van de effecten wordt onderzocht wat de invloed is van de aanpak op o.a. kwaliteit van leven van burgers en welke verschuivingen in financiële bestedingen er plaatsvinden. Via een procesevaluatie wordt onderzocht hoe de toepassing van positieve gezondheid bijdraagt aan de verbetering van de kwaliteit van leven, hoe de samenwerking op ieder organisatieniveau verloopt, hoe de dienst- en zorgverlening verandert, en hoe het samenbrengen van budgetten verloopt. Voor meer informatie kijk hier. 

Publicaties

  • "Blauwe Wijk voegt zorgbudgetten voor kwetsbaren samen". Kik hier voor het artikel op de website van Medisch Contact, januari 2017
  • 'Blauwe wijk, meer samenhang in zorg voor mensen in kwetsbare positie" Klik hier voor het bericht op de website van de academische werkplaats Publieke Gezondheid Limburg, december 2016
  • "Blauwe Zorg in de wijk. Positieve gezondheid en de burger aan zet". Klik hier voor het artikel in De Eerstelijns, maart 2016
  • "Samenvatting notitie Wijkpilot ‘Blauwe Zorg in Maastricht Noord-Oost’ 2016-2020, februari 2016, klik hier

Contact

Wilt u meer informatie? Neem contact op met een van de medewerkers van het projectteam: 

  • Ingeborg Wijnands, senior beleidsadviseur ZIO, E i.wijnands@zio.nl T 043 3506925
  • Anita Vermeer, senior beleidsadviseur GGD Zuid Limburg, E Anita.vermeer@ggdzl.nl T 046 8505502 M 0615861391
  • Johan Dinjens, adviseur Huis voor de Zorg, Stichting Zorgbelang : jdinjens@zorgbelang.nl T 0626851907
  • Bianca Vaessen, procescoördinator transformatie sociaal domein, Beleid en Ontwikkeling, gemeente Maastricht T: 0433504104   M: 0615018330 E: bianca.vaessen@maastricht.nl